سه ماهگی نوزادان
حواس و نوزاد یک تا سه ماهه شما
هر زمان که نوزاد بیدار باشد، تصاویر، صداها، بوها و حسهای اطراف خود را درمییابد.
بااینکه مدتی طول میکشد تا بفهمد همه اینها چه معنا و مفهومی دارند اما نوزاد شما میتواند از دیدن چهرهها، صداها و حسهای آشنای زندگی روزمره لذت ببرد.
بینایی
نوزادان فقط میتوانند اشکال مبهم را ببینند زیرا بسیار نزدیکبین هستند. بینایی کامل 20/20 است و بینایی یک نوزاد تازهمتولدشده 400/20 است. این باعث میشود که نوزادتان چهره شما را موقع نگهداری از او ببیند.
هرچه بزرگتر میشوند بینایی آنها بهتر میشود، طوریکه در 3 ماهگی میتوانند وقتی کسی وارد اتاق میشود، طرحکلی صورت او را تشخیص دهند. صورت انسانها یکی از چیزهای مورد علاقه نوزادان برای نگاه کردن است، مخصوصاً چهره پدر و مادر. آینهای در جلوی گهوارهاش نصب کنید و ببینید که نوزادتان چطور خود را در آینه نگاه میکند. ممکن است او را موقع زل زدن به یک تصویر روی دیوار یا پنجره هم مشاهده کنید.
بینایی رنگی او هم کمکم بهتر میشود و به همین دلیل اسباببازیهای رنگی به پیشرفت توانایی او برای تشخیص رنگها و شکلها کمک میکند.
در دو تا سه ماهگی، هماهنگی چشم نوزادتان به اندازه کافی پیشرفت کرده است که بتواند شیئی را از زاویه 180 درجه با چشم دنبال کند. اگر موبایلی را بالا گهواره نوزادتان آویزان کنید و آن را تکان دهید میبینید که آن را با چشم دنبال میکند زیرا نگاه کردن به حرکت چیزهای یکی دیگر از فعالیتهای موردعلاقه او شده است—و این شروع هماهنگی دست/چشم است.
نوزادتان از نگاه کردن به شما که در اطراف قدم میزنید، درحالیکه در گهواره خود خوابیده است لذت میبرد. جلو دید او را باز کنید و بگذارید به هر چه که چشمش را میگیرد نگاه کند. یادتان باشد، تمام دنیا برای نوزاد شما کلاس درس است و چیزهای زیادی برای دیدن وجود دارد.
شنوایی
مطمئناً نوزادتان قبل از مرخص شدن از بیمارستان تحت تست شنوایی قرار گرفته است. اگر اینطور نیست و نوزادتان در خانه به دنیا آمده است، باید طی ماههای اول تولد حتماً مورد تست شنوایی قرار گیرد. بیشتر بچهها که با کمبود شنوایی به دنیا میآیند از طریق تست شنوایی قابل تشخیص هستند.
گاهی اوقات فقدان شنوایی بخاطر چیزهایی مثل عفونت و سطح صدای تخریبکننده ایجاد میشود و این مشکل تا کودکی نمود پیدا نمیکند. ازاینرو خیلی مهم است که کودکان به طور منظم تحت معاینه شنوایی قرار بگیرند.
در اولین ماههای زندگی، بچهها از گریه کردن بعنوان راهی برای برقراری ارتباط استفاده میکنند. بعد از ماههای اول میتوانید گریههای مختلف او را تشخیص دهید و معنای آنها را بفهمید. گاهیاوقات نوزادتان ممکن است گرسنه باشد، خسته باشد، جایش را کثیف کرده باشد یا فقط بخواهد که در آغوش گرفته شود. با در آغوش گرفتن و نوازش کردن نوزادتان لوس نخواهد شد، پس هرچقدر که دوست دارید او را بغل کنید و نوازش کنید.
نوزاد شما عاشق شنیدن صدای شماست. طی ماههای اول سعی کنید مرتب با او حرف بزنید و برایش آواز بخوانید. صدای نوزادتان را هم به حساب بیاورید و آن را برقراری ارتباط بدانید. اگر صدایی از او شنیدید، آن را تکرار کنید و صبر کنید تا دوباره صدایی دیگر ایجاد کند. با اینکار درسهای مهمی درمورد تُن صدا، سرعت ادا کردن صداها و نوبت حرف زدن به او یاد میدهید.
نوزادان این سن به صداهای بلندتر بهتر واکنش میدهند به همین خاطر است که آدمها وقتی میخواهند با نوزادان خیلی کوچک حرف بزنند تن صدایشان را بالا می برند. این هیچ اشکالی ندارد—تحقیقات نشان داده است که بچگانه حرف زدن با نوزاد به هیچ عنوان به زبان افتادن نوزاد را به تاخیر نمیاندازد. درواقع، جواب دادن به نوزادتان، او را به حرف زدن ترغیب میکند. میتوانید تعدادی از کلمات و لحن صدای بزرگانه را با حرف زدن کودکان ادغام کرده و با این روش با نوزادتان حرف بزنید. شاید زود به نظر برسد اما بااینکار زمینه را برای ادا کردن اولین کلمات توسط نوزادان آماده میکنید.
نوزاد شما در کنار صداها از گوش دادن به موسیقی هم لذت میبرد (صداهای زندگی روزمره هم خیلی برای او جالب توجه است) پس وقتی میخواهید شام درست کنید و از ظروف مختلف استفاده میکنید، او را در صندلی مخصوص خود بنشانید و بگذارید سروصدای مختلف ظرفها را بشنود. جغجغه و آهنگهای موبایل راههای خوب دیگری برای تحریک شنوایی نوزادتان است.
بویایی و چشایی
تصور بر این است که نوزادان قادر به بو کردن هستند چون میدانیم که طعم غذاها را میفهمند و این دو حس بسیار به هم وابسته هستند. تحقیقات نشان میدهد که نوزادان از ابتدای تولد طعمهای شیرین را ترجیح میدهد و اگر شیشهشان را پر از آب قند کنید با اشتیاق آن را میمکند درحالیکه اگر چیزی تلخ یا ترش به آنها بدهید، نخواهند خورد.
در این نقطه لازم نیست خیلی نگران جوانههای چشایی فرزندتان باشید. شیر مادر یا شیرخشک به طور کامل فرزندتان را راضی خواهد کرد.
لامسه
خیلی طول نخواهد کشید که فرزندتان کمکم چیزها را در دست گرفته و لمس میکند، مخصوصاً چیزهای شکستنی را.
اما الان، بین یک تا سه ماهگی، نوزاد شما برای لمس کردن به شما متکی است. نوزادان میدانند که دوستشان دارند و وقتی در آغوش گرفته میشوند و بوسیده میشوند، از آنها مراقبت میشود. تحقیقات نشان میدهد که نوزادانی که هیچوقت لمس نکنند طبیعی رشد نمیکنند و تماس بین والدین و نوزاد تاثیری بسیار مثبت بر رشد، فشارخون و سلامت عمومی نوزاد دارد.
سعی کنید به انگشتان دست و پای او دست بزنید و جنسهای مختلف را به معرفی کنید: نرمی پر، سختی چوب، خنکی پنجره در زمستان و از این قبیل.
اگر نگران هستید
بینایی و شنوایی فرزندتان را میتوانید به صورت غیرعلمی تست کنید. بعد از 8 تا 10 هفته از تولد، نوزادتان قادر خواهد بود شما را که در اتاق حرکت میکنید ببیند و اگر شیئی براق جلوی او بگیرید آن را تشخیص خواهد داد. یک چراغقوه کوچک را از یک طرف صورت نوزادتان به طرف دیگر حرکت دهید. آیا نوزادتان این حرکت را دنبال میکند؟ آیا اصلاً روی آن نور تمرکز میکند؟
تا 4 تا 6 ماهگی چشمان نوزاد وقتی میخواهد به چیزی که خیلی نزدیک قرار دارد دقت کند، چپ به نظر میرسد. این در ماههای اول کاملاً طبیعی است. در آخر سه ماهگی، نوزادتان احتمالاً وقتی شما را میبیند لبخند خواهد زد و صورتتان را تشخیص خواهد داد. اگر این علائم پدیدار نشد، حتماً آن را با پزشک درمیان بگذارید.
اگر نگران توانایی شنوایی فرزندتان هستید، این سوالات را از خود بپرسید:
• آیا نوزادم به صدای من پاسخ میدهد، حتی اگر نمیتواند من را ببیند؟ (پاسخ فرزندتان میتواند قطع شدن گریهاش، لبخند زدن، هیجانزده شدن و تکان دادن دستها و پاهایش باشد). برخی تحقیقات نشان میدهد که یک نوزاد تازه متولد شده، میتواند صدای مادر خود را تشخیص دهد و تا سه ماهگی میتواند سرش را به سمت صدا برگرداند.
• آیا نوزاد با صدایی که پشت سرش یکدفعه ایجاد شود تکان میخورد؟ پشت سر نوزادتان دستهایتان را به هم بزنید و ببینید آیا واکنشی دارد یا نه. اگر نداشت، بعداً دوباره این کار را تکرار کنید (ممکن است حواس او موقتاً پرت باشد).
اگر هنوز هم نگران شنوایی فرزندتان هستید، حتماً با پزشک او درمیان بگذارید. هرچه مشکلات بینایی و شنوایی زودتر تشخیص داده شوند، درمان آن بهتر خواهد بود.